Sağlıklı beslenme deyince belki ilk anda aklınıza yağsız,tatsız tuzsuz bir beslenme şekli geliyor.Oysa ki mükemmel lezzetteki yemeklerle sağlıklı beslenebilmek hiç de zor değildir.
Hastalıklardan korunmanın,daha sağlıklı ve uzun yaşamanın beslenmeyle olan ilişkisini
araştıran beslenme bilimi de diğer bilimler gibi sürekli bir gelişme içerisindedir.
Sağlıklı beslenme konusunda sürekli araştırmalar yapılıyor, yeni öneriler açıklanıyor. Neredeyse her gün yeni kavramlar yeni tarzlar ortaya çıkıyor.Bu gün doğru denilene yarın yanlış deniliyor.Her kafadan bir ses çıkması ise artık kafaları iyice karıştırıyor.Bu da, yeterli ve dengeli beslenebililiyor muyum?Çocuğumu doğru besleyebiliyor muyum?Bu besin beni şişmanlatır mı yoksa zayıflama diyetimde rahatlıkla kullanabilir miyim? Besin seçiminde nelere dikkat etmeliyim? Hangi besinden ne kadar yemeliyim?Gibi birçok soruyu beraberin de getiriyor.
Doğru beslenmek için derin beslenme bilgisine ve karmaşık hesaplara hiç gerek yoktur.
Başlıca besinlerin temel bileşimini öğrenmek, en iyi nasıl saklanabileceklerini ve pişirilebileceklerini bilmek zor olmadığı gibi, çoğu zamanda yeterlidir.
Besin ve Beslenme
Canlıların hayatlarını devam ettirebilmek için ağız yoluyla aldıkları her türlü yiyeceğe
besin diyoruz. Çocukların büyümesi, zekanın gelişmesi, organların çalışması, eskiyen hücrelerin yenilenmesi, günlük faaliyetlerimizin sürdürülmesi,için ihtiyacımız olan enerji ve besin öğelerini hep besinler yoluyla vücudumuza alırız.Beslenme insanlığın var oluşundan beri vazgeçemediği açlık güdüsünün baskısıyla ortaya çıkan en temel davranış biçimidir.
Bu davranış bicimi, ilk cağlardan bu yana gelişen yaşam koşulları ve teknolojiyle şekil değiştirmiştir.İlk insanlar çevrelerinde ne buldularsa onunla beslenmek zorundaydılar. Savaşlar,göçler,gelişen endüstrileşme kültürel farklılıklar, toplumlara özgü beslenme şekilleri oluşturmuş yeme alışkanlıklarını mutfak kültürleri ,belirler olmuştur. İnsanın beslenme şekli ve alışkanlıkları,tamamen kendi isteği doğrultusunda degil, içinde bulunduğu ortamın kültürüne göre olmaktadır.Ekonomik durum ve eğitim düzeyi de beslenme alışkanlıkları üzerinde oldukça etkilidir.Kişiler beslenme konusunda bilinçlendikçe sağlıklı yaşama şansları da artmaktadır.Araştırmalar ekonomik olarak iyileşmeyle ve eğitim düzeyinin
Artmasıyla,zeka düzeyinin arttığını,boyun uzadığını,sağlıklı ve uzun yasamın gerçekleştiğini
Ortaya koymaktadır.Bütün bunlar bilinçli ,yeterli ve dengeli beslenmeyle olmaktadır.
Yeterli ve Dengeli Beslenme
Beslenme;karın doyurmak,açlığını bastırmak yada canin ne isterse onu yemek icmek şeklinde
Olmamalıdır.Besinler çok çeşitlidir.Her çeşit besinin bileşiminde değişik miktarlarda,”besin
öğesi” dediğimiz organik veya inorganik kimyasal moleküller bulunur.
Besinler alındıktan sonra sindirim kanalında besin öğelerine parçalanır ve vücutta öyle kullanılırlar. Bilimsel çalışmalar insanin sağlıklı yasaması için 50’den fazla türde besin öğesine Gereksinimi olduğunu göstermiştir.
Kişinin,yaşamını sürdürebilmesi için yeteri kadar besin alması ve bunu tek bir besin kaynağından değil, vücudun büyümesi,yenilenmesi ve çalışması için gerekli olan temel besin gruplarından, değişik besin kaynaklarından alması yeterli ve dengeli beslenmedir.Vücudun
İhtiyacı olan enerjinin sürekli ayni tip az sayıda besinden alınması yaşamı sürdürmek için belki yeterlidir ama bu sağlıklı bir beslenme tipi değildir.Sağlıklı beslenebilmek için günlük
Beslenme içerisinde alınan besinlerin enerji acısından yeterli, aynı zamanda temel besin gruplarındaki besin öğelerini içerecek şekilde dengeli olması gereklidir.
Sağlıklı bir beslenme,temel besinlerde ne aşırı tüketim ne de tam tersine eksiklige neden olmadan “çeşitlilik” boyutunu koruyarak sağlanır.Besin secimi iyi yapılırsa tüm besin öğeleri
Yeterli düzeyde sağlanabilir.
Günlük beslenmemizde, aşağıdaki besin gruplarından yiyeceklerin yeterli düzeyde bulunması
şarttır.
Sığır, koyun, kümes ve av hayvanları, balıklar, kuru baklagiller ve yumurtanın bulunduğu et grubu
- Süt ve süt ürünleri
- Tahıllar ve tahıl ürünleri
- Sebze ve meyveler
- Yağ ve şekerler
Bu grupların her birinde ayrı özellikte ve vücut çalışmasında ayrı işlevi olan,değişik türde besin öğesi vardır.Bu besin öğelerinden herhangi biri veya birkaçı sağlanamayınca, vücut çalışmasındaki aksamalar sonucu büyüme ve gelişme geriligi, sağlıkta bozulma görülmektedir.
Besin öğelerinin diyetteki oranları ,birbirlerinin emilim,metabolizma ve gereksinimlerini etkiler.
Bütün bu ilişkiler çerçevesinde,yeterli ve dengeli bir diyet oluşturmanın temel ilkesi;
Besin çeşitliliğine önem vermek,besinleri,besin öğesi kayıplarını önleyecek ilkeler doğrultusunda hazırlamak,pişirmek ve saklamaktır.
